26-11-2023
ਪੰਜਾਬੀ ਬੁਝਾਰਤਾਂ
ਸੰਗ੍ਰਹਿਕਰਤਾ : ਆਤਮਾ ਸਿੰਘ ਚਿੱਟੀ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ : ਸਵੇਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, ਜਲੰਧਰ
ਮੁੱਲ : 195 ਰੁਪਏ, ਸਫ਼ੇ : 112
ਸੰਪਰਕ : 99884-69564
ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਮਨੁੱਖੀ ਸਮਾਜ ਦਾ ਉਹ ਮਨੋਰੰਜਕ-ਵਸੀਲਾ ਹਨ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਬੌਧਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਕਰਕੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਤਮਾ ਸਿੰਘ ਚਿੱਟੀ ਦੀ ਨਵੀਂ ਛਪੀ ਬਾਲ ਪੁਸਤਕ 'ਪੰਜਾਬੀ ਬੁਝਾਰਤਾਂ' ਇਸੇ ਵੰਨਗੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ 754 ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਸੰਗ੍ਰਹਿਤ ਹਨ। ਹਰ ਬੁਝਾਰਤ ਪ੍ਰਸ਼ਨਸੂਚਕ ਅਤੇ ਕਾਵਿਕ-ਅੰਦਾਜ਼ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ-ਵਸਤੂ ਕਿਸੇ ਇਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਾਇਰਾ ਮਨੁੱਖੀ ਸਮਾਜ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਵਣਜ, ਸਿੱਖਿਆ, ਗੀਤ-ਸੰਗੀਤ, ਪਰਿਵਾਰਕ, ਕਿਰਤੀ (ਜਿਸ ਵਿਚ ਫ਼ਲ, ਫੁੱਲ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਰੁੱਖ-ਬੂਟੇ, ਚੰਨ, ਸੂਰਜ, ਤਾਰੇ, ਕੀਟ-ਪਤੰਗੇ, ਜੀਵ-ਜੰਤੂ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ), ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜਾਂ-ਕਾਢਾਂ, ਸਰੀਰ ਦੇ ਵਿਭਿੰਨ ਅੰਗਾਂ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿੱਤਾਕਾਰ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਿੱਤਿਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਔਜ਼ਾਰਾਂ, ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ, ਘਰੇਲੂ ਵਸਤਾਂ, ਪੱਤਰਕਾਰੀ, ਸਾਹਿਤ, ਹਾਰ-ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਗੱਲ ਕੀ ਜਲ, ਥਲ ਤੇ ਨਭ (ਅਸਮਾਨ) ਆਦਿ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਇਕ-ਇਕ ਸਤਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਛੇ-ਛੇ ਸਤਰਾਂ ਵਿਚ ਫੈਲੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਦਾ ਉੱਤਰ ਲੱਭਣ ਲਈ ਬੁੱਝਣ ਵਾਲਾ ਆਪਣੀ ਬੌਧਿਕਤਾ ਦੇ ਘੋੜੇ ਦੁੜਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਥੋੜ੍ਹੇ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਬੁਝਾਰਤ ਦਾ ਉਤਰ ਦੱਸ ਕੇ ਆਪਣੀ ਅਕਲਮੰਦੀ ਅਤੇ ਹਾਜ਼ਰ-ਦਿਮਾਗ਼ੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਦੀ ਇਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਰਵਾਇਤੀ ਸੁਣੀਦੀਆਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ ਉਥੇ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਦੇ ਗਿਆਨ-ਵਿਗਿਆਨ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਵਸੀਲਿਆਂ ਜਿਵੇਂ ਅਖ਼ਬਾਰ, ਟੈਲੀਫ਼ੋਨ, ਘੜੀ, ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ, ਸਿਲਾਈ ਮਸ਼ੀਨ, ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ, ਸਾਈਕਲ, ਰੇਲ ਗੱਡੀ, ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼, ਬਿਜਲਈ ਪੱਖਾ, ਮੋਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨ, ਟਾਈਪ ਰਾਈਟਰ, ਬਲੱਬ, ਰਿਕਾਰਡ ਆਦਿ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਘੜੀਆਂ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਇਹ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਵੱਡਿਆਂ ਦਾ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਹਲੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਾਰਥਿਕ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦਾ ਜ਼ਰੀਆ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੌਧਿਕਤਾ ਅਤੇ ਸੋਚਣ-ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਚੰਡ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਇਹ ਸੰਦੇਸ਼ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਵਰਤਮਾਨ ਦੌਰ ਵਿਚ ਲੁਪਤ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਇਸ ਲੋਕ-ਸਾਹਿਤ ਰਵਾਇਤ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਕਰਨੀ ਬਣਦੀ ਹੈ।
-ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ 'ਆਸ਼ਟ' (ਡਾ.)
ਮੋਬਾਈਲ : 98144-23703
ਅਧੂਰੇ ਸੁਪਨੇ
ਲੇਖਿਕਾ : ਅਮਰਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀਤ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ : ਚੇਤਨਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, ਲੁਧਿਆਣਾ
ਮੁੱਲ : 200 ਰੁਪਏ, ਸਫ਼ੇ : 120
ਸੰਪਰਕ : 95011-45039
ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਲੇਖਿਕਾ ਅਮਰਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀਤ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸੰਘਰਸ਼ਮਈ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਾਰੇ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ ਲਿਖੀ ਹੈ। ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿਚ ਕਈ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਅੰਗ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਲੜੀ ਆਪਸ 'ਚ ਜੁੜਦੀ ਹੈ ਪ੍ਰੰਤੂ ਰੰਗ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ ਵਿਚ ਲੇਖਿਕਾ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਰਲ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਰੌਚਿਕ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਲੇਖਿਕਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਬੀਤੀ ਹਰ ਗੱਲ ਨੂੰ ਨਾ ਛੁਪਾ ਕੇ ਜੱਗ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਆਈ ਬਿਪਤਾ, ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ, ਮੁਸੀਬਤ ਦਾ ਡਟ ਕੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਕਦੇ ਆਪਣੇ 'ਤੇ ਭਾਰੂ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡੇ 'ਤੇ ਜਰਿਆ। ਪ੍ਰੰਤੂ ਹੌਸਲਾ ਨਾ ਛੱਡ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬੁਲੰਦ ਰੱਖਿਆ। ਲੇਖਿਕਾ ਦੀਆਂ ਅੰਦਰਲੀਆਂ ਖਾਹਿਸ਼ਾਂ, ਰੁਚੀਆਂ, ਸ਼ੌਕ ਕਈ ਵਾਰ ਮਧੋਲੇ ਗਏ ਪ੍ਰੰਤੂ ਦੁੱਖ-ਸੁੱਖ ਨੂੰ ਭਾਣਾ ਮੰਨ ਕੇ ਇਹ ਜੀਵਨ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਤਹਿ ਕਰਦੀ ਗਈ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਉਦਾਸੀ ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਨਾ ਲਿਆਂਦੇ। ਆਪਣੇ ਮੋਢਿਆਂ 'ਤੇ ਪਈਆਂ ਘਰੇਲੂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਾਖ਼ੂਬੀ ਨਿਭਾਇਆ। ਲੇਖਿਕਾ ਨੇ ਆਰਥਿਕ ਤੰਗੀ, ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਦਾ ਬਿਆਨ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ ਪ੍ਰੰਤੂ ਇਰਾਦਾ ਪੱਕਾ ਹੋਣ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਡੋਲੀ ਨਹੀਂ ਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਸ਼ੌਕ ਰੱਖਿਆ। ਸਿਲਾਈ, ਕਢਾਈ, ਬੁਣਾਈ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਪੇਕੇ-ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨਜਿਠੀਆਂ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜੀ ਰਹੀ। ਅਖ਼ੀਰ ਕੈਨੇਡਾ ਜਾ ਕੇ ਉੱਥੇ ਹੱਥੀਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਤੰਗੀ ਆਉਣ 'ਤੇ ਵੀ ਉਹ ਡਟੀ ਰਹੀ। ਲੇਖਿਕਾ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 'ਰੇਖ ਤੇ ਮੇਖ' ਅਤੇ 'ਏਕੇ ਦੀ ਤਾਕਤ' ਨਾਂਅ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਲੇਖਿਕਾ ਹੋਰ ਵੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖ ਰਹੀ ਹੈ। ਸੋ, ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ ਰੌਚਕ ਹੈ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹਦੇ-ਪੜ੍ਹਦੇ ਦੁੱਖ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਜ਼ਰੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੋ, ਮਾਣ ਹੈ ਇਸ ਲੇਖਿਕਾ 'ਤੇ।
-ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੋਢੀ (ਮੀਰਹੇੜੀ)
ਮੋਬਾਈਲ : 092105-88990
ਮਹਿੰਦਰ ਸਾਥੀ ਦੀ ਕਾਵਿ ਸੰਵੇਦਨਾ
ਸੰਪਾਦਕ : ਪ੍ਰੋ. ਜਸਪਾਲ ਘਈ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ : ਰਹਾਓ ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ, ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ (ਮੋਗਾ)
ਮੁੱਲ : 240 ਰੁਪਏ, ਸਫ਼ੇ : 176
ਸੰਪਰਕ : 99150-99926
ਮਹਿੰਦਰ ਸਾਥੀ ਅਵਾਮੀ ਸ਼ਾਇਰ ਸੀ, ਜੋ ਪੁਸਤਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹੀ ਲੋਕਾਈ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ-ਦਰਦਾਂ ਦੀ ਬਾਤ ਆਪਣੀਆਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ, ਕਵਿਤਾਵਾਂ, ਦੋਹਿਆਂ ਅਤੇ ਗੀਤਾਂ ਵਿਚ ਬਾਖੂਬੀ ਬਿਆਨਦਾ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਾਠਕਾਂ/ਸਰੋਤਿਆਂ 'ਚ ਮਕਬੂਲ ਰਿਹਾ। ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕਾਵਿ-ਪੁਸਤਕ 'ਜਲਾਵਤਨ ਰੁੱਤ ਪਰਤੇਗੀ' (1990) ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਦੂਸਰੀ ਕਾਵਿ-ਪੁਸਤਕ 'ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਰਾਤ ਬਾਕੀ ਹੈ' (2012), ਤੀਜੀ ਕਾਵਿ-ਪੁਸਤਕ 'ਦੀਪ ਦਰਪਣ' (2016), ਚੌਥੀ ਕਾਵਿ-ਪੁਤਕ (ਪਤਝੜ ਸਦਾ ਨਾ ਰਹਿਣੀ' (2019) ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਪੰਜਵੀਂ ਕਾਵਿ ਪੁਸਤਕ 'ਸਿਦਕ ਸਵਾਸਾਂ ਸੰਗ' ਉਸ ਦੇ ਇਸ ਦੇ ਫਾਨੀ ਸੰਸਾਰ ਤੋਂ ਰੁਖ਼ਸਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ (2021) ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਜਿਊਂਦੇ ਜੀਅ ਪ੍ਰੈੱਸ ਵਿਚ ਚਲੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਇਕ ਵੱਡਅਕਾਰੀ ਪੁਸਤਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਇਕ ਥਾਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਗੁਰਮੀਤ ਕੜਿਆਲਵੀ ਦੇ ਉਚੇਚੇ ਯਤਨਾਂ ਨਾਲ ਹੱਥਲੀ ਆਲੋਚਨਾ ਪੁਸਤਕ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਪਾਠਕਾਂ ਲਈ ਉਪਲਬੱਧ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਸੰਪਾਦਨਾ ਉੱਘੇ ਲੇਖਕ, ਆਲੋਚਕ ਅਤੇ ਗ਼ਜ਼ਲਗੋਅ ਪ੍ਰੋ. ਜਸਪਾਲ ਘਈ ਨੇ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ 13 ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਨਿਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਚੱਲਿਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਧਿਐਨ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਆਂ ਤੋਂ ਮਰਹੂਮ ਮਹਿੰਦਰ ਸਾਥੀ ਕਾਵਿ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਿਬੰਧਾਂ ਵਿਚ ਡਾ. ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਭੱਟੀ, ਡਾ. ਭੀਮ ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਡਾ. ਸੁਰਜੀਤ ਬਰਾੜ, ਡਾ. ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਢੀਂਗਰਾ, ਡਾ. ਅਰਵਿੰਦਰ ਕੌਰ 'ਕਾਕੜਾ', ਡਾ. ਸਮਸ਼ੇਰ ਮੋਹੀ, ਡਾ. ਮਨਜੀਤ ਕੌਰ ਆਜ਼ਾਦ, ਮਨਜੀਤਪੁਰੀ, ਪ੍ਰੋ. ਐੱਚ.ਐੱਸ. ਡਿੰਪਲ, ਪ੍ਰੋ. ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ, ਨਿਰੰਜਨ ਬੋਹਾ, ਜਸਵੀਰ ਕਲਸੀ ਧਰਮਕੋਟ, ਪ੍ਰੋ. ਜਸਪਾਲ ਘਈ ਆਦਿ ਨੇ ਸਾਥੀ ਜੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤ ਸ਼ਾਇਰ, ਅਵਾਮੀ ਸ਼ਾਇਰ, ਜਨਵਾਦੀ ਕਵੀ, ਲੋਕ ਧਾਰਾ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਕਵੀ, ਨਾਬਰੀ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਪ੍ਰੀਭਾਸ਼ਤ ਕਰਦੇ ਕਵੀ, ਸ਼ਾਹੀ ਤਖ਼ਤਾਂ ਨੂੰ ਲਲਕਾਰਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ, ਮੁਹੱਬਤੀ ਸੰਵੇਦਨਾ ਦੇ ਕਵੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰੀਭਾਸ਼ਤ ਅਤੇ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਭਰਪੂਰ ਮੁਸ਼ੱਕਤ ਕਰਦਿਆਂ, ਉਸ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰਿਤ ਨਿਵੇਕਲੀ, ਨਿਧੜਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧ ਸ਼ਖ਼ਸ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਰਪੂਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਈ ਹੈ। ਜਿਥੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਿਬੰਧਾਂ ਦੇ ਲੇਖਕਾਂ ਵਲੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾਈ ਪੱਖ ਤੋਂ ਸੱਜਗ ਕਵੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਵੀਕਾਰਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਕਲਾ-ਮਈ ਪੱਖ ਦੀ ਵੀ ਭਰਪੂਰ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪ੍ਰੋ. ਜਸਪਾਲ ਘਈ ਦਾ ਬਿਆਨ 'ਜਿਸ ਵਿਚ ਮੈਂ ਸਾਥੀ-ਕਾਵਿ ਵਿਚਲੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਅਤੇ ਰੁਬਾਈ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਧਾਗਤ ਪਰਿਪੇਖ ਵਿਚ ਸਮਝਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਿਸ਼ਕਰਸ਼ 'ਤੇ ਪੁੱਜਾ ਹਾਂ ਕਿ ਫ਼ਾਰਸੀ ਮੂਲ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਵਿ-ਰੂਪਾਂ ਦੇ ਵਿਧਾਗਤ ਵਿਧਾਨ ਦਾ ਅਨੁਸਰਨ ਕਰਦਿਆਂ ਸਾਥੀ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਵਿ-ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਸਮਕਾਲੀ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵਿਅਕਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਸ਼ਕਤ ਕਾਵਿ-ਰੂਪਾਂ ਵਲੋਂ ਅਪਣਾਇਆ ਹੈ। ਗੁਰਮੀਤ ਕੜਿਆਲਵੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਥੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤਮਾਮ ਉਮਰ 'ਚ ਬੇਸ਼ੱਕ ਅਥਾਹ ਦੁਸ਼ਵਾਰੀਆਂ, ਦੁੱਖ, ਤਕਲੀਫਾਂ ਅਤੇ ਪੀੜਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨੰਗੇ ਪਿੰਡੇ 'ਤੇ ਝੱਲਿਆ ਹੈ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਵਿਚ ਲੋਕਾਈ ਦੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਲੇਖਣੀ 'ਚ ਪ੍ਰਗਟਾਉਂਦਿਆਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਵਕਤੀ ਸਾਂਝ ਨਾਲ ਨਾਤਾ ਨਹੀਂ ਜੋੜਿਆ। ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਤੇ ਮੇਰੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਵਿਚ ਮਹਿੰਦਰ ਸਾਥੀ ਜੀ ਇਹ ਤਸਲੀਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਮਨੁੱਖ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਮਨ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਮੋੜ 'ਤੇ ਕਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਪੀੜ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਸੰਗਤੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੀ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਕਵੀ ਬਣਾਉਣ 'ਚ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੇਰੀ ਜਾਚੇ ਸੰਪਾਦਕ ਵਲੋਂ ਅਤੇ ਮਹਿੰਦਰ ਸਾਥੀ ਯਾਦਗਾਰੀ ਮੰਚ (ਰਜਿ.) ਮੋਗਾ ਵਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਇਹ ਉਪਰਾਲਾ ਜਿਥੇ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਹੈ, ਉਥੇ ਇਹ ਸਿੱਖਿਆਰਥੀਆਂ, ਆਲੋਚਕਾਂ ਅਤੇ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਲਈ ਮਹਿੰਦਰ ਸਾਥੀ ਦੇ ਕਾਵਿ-ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਦੀ ਪਰਖ-ਪੜਚੋਲ ਲਈ ਰਾਹ ਦਸੇਰਾ ਬਣੇਗਾ। ਅਜਿਹੀ ਮੇਰੀ ਪ੍ਰਪੱਕ ਧਾਰਨਾ ਹੈ। ਆਮੀਨ!
-ਸੰਧੂ ਵਰਿਆਣਵੀ (ਪ੍ਰੋ.)
ਮੋਬਾਈਲ : 98786-14096
ਬਾਬਾ ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ
(ਜੀਵਨ, ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਅਤੇ ਬਾਣੀ)
ਲੇਖਕ : ਪਰਮਪਾਲ ਸਿੰਘ ਸੋਢੀ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ : ਨਵਰੰਗ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, ਸਮਾਣਾ
ਮੁੱਲ : ਮੁਫ਼ਤ ਭੇਟ, ਸਫ਼ੇ : 208
ਸੰਪਰਕ : 99151-29747
ਸ. ਪਰਮਪਾਲ ਸਿੰਘ ਸੋਢੀ ਦੀ ਮੁਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ-ਦੀਖਿਆ, ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਨਾਂਅ ਉੱਪਰ ਸਥਾਪਿਤ ਨਗਰ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਵਿਖੇ ਹੋਈ। ਉਚੇਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਉਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਿਭਿੰਨ ਕਾਲਜਾਂ ਅਤੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਤੋਂ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਉਪਰੰਤ ਬੈਂਕਿੰਗ (ਪੰਜਾਬ ਸਿੰਧ ਬੈਂਕ) ਸੈਕਟਰ ਵਿਚ ਕਈ ਉੱਚ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਹੁਦਿਆਂ ਉੱਪਰ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਸਮੁੱਚੇ ਅਰਸੇ ਦੌਰਾਨ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਦੀ ਅਜ਼ਮਤ ਅਤੇ ਮਹਿਮਾ ਉਸ ਦੇ ਜ਼ਿਹਨ ਵਿਚ ਤਾਜ਼ਾ ਰਹੀ। ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਣ ਉਪਰੰਤ ਉਸ ਨੇ ਸ਼ੇਖ ਫ਼ਰੀਦ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਨਾਲ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਅਤੇ ਗੁਰ-ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਨਵਾਂ ਅਤੇ ਮੌਲਿਕ ਕਹਿਣ-ਸੁਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਹਰ ਗੰਭੀਰ ਪਾਠਕ ਇਕ ਲੇਖਕ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪੜ੍ਹਨ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸਕ, ਧਾਰਮਿਕ ਪੋਥੀਆਂ ਵਿਚ ਕਈ ਖੱਪੇ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਖੱਪਿਆਂ ਨੂੰ ਭਰਨ/ਪੂਰਨ ਦੀ ਸੁਹਿਰਦ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੀ ਉਹ ਲੇਖਕ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭਾਗ ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਦੀ ਬਾਣੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਹੀ ਹੈ ਪਰ ਆਰੰਭ ਵਿਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਦਸ ਲੇਖ (ਜੀਵਨੀ, ਸਮਕਾਲੀ ਇਤਿਹਾਸ, ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਪਿਛੋਕੜ, ਜਨਮ, ਬਚਪਨ ਅਤੇ ਵਿੱਦਿਆ, ਪਾਕਪਟਨ ਵਿਚ ਅੱਲ੍ਹਾ ਦੀ ਬੰਦਗੀ ਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰ, ਬਾਬਾ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖਲੀਫ਼ੇ... ਆਦਿ) ਵੀ ਸੂਝਵਾਨ ਪਾਠਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਣਗੇ। ਲੇਖਕ ਨੇ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖ਼ੂਬ ਪਠਨ-ਪਾਠਨ (ਹੋਮ ਵਰਕ) ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਵਲੋਂ ਕਹੀ ਗਈ ਹਰ ਗੱਲ ਅਤੇ ਟਿੱਪਣੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਸ. ਪਰਮਪਾਲ ਸਿੰਘ ਮੇਰਾ ਗਰਾਈਂ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਰਸੇ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਉੱਪਰ ਅਤਿਅੰਤ ਗੌਰਵ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਇਹ ਰਚਨਾ ਫ਼ਰੀਦ ਬਾਰੇ ਲਿਖੇ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚ ਨਿੱਗਰ ਵਾਧਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਉਸ ਦੇ ਨਿਸ਼ਕਾਮ ਪੁਰਸ਼ਾਰਥ ਦਾ ਅਭਿਨੰਦਨ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।
-ਬ੍ਰਹਮਜਗਦੀਸ਼ ਸਿੰਘ
ਮੋਬਾਈਲ : 98760-52136
ਸਮਕਾਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਹਾਣੀ : ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਪਾਸਾਰ
ਲੇਖਕ : ਡਾ. ਬਲਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ : ਸਪਤਰਿਸ਼ੀ ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ
ਮੁੱਲ : 280 ਰੁਪਏ, ਸਫ਼ੇ : 164
ਸੰਪਰਕ : 94632-50386
ਗੰਭੀਰ ਖੋਜਕਰਤਾ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧੀਨ ਪੁਸਤਕ ਵਿਚ ਪਹਿਲੇ ਪੰਜ ਕਾਂਡ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਸਿਧਾਂਤਕ ਪਰਿਪੇਖ (ਸਰੂਪ ਅਤੇ ਸੰਕਲਪ, ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ, ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਬਨਾਮ ਹੋਰ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ, ਪੰਜਾਬੀ ਕਹਾਣੀ ਵਿਚ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ) ਆਦਿ ਲਈ ਰਾਖਵੇਂ ਹਨ। ਪਾਠਕਾਂ ਲਈ ਇਹ ਗਿਆਨ-ਵਰਧਕ ਹਨ। ਛੇਵੇਂ ਕਾਂਡ ਵਿਚ ਖੋਜ ਕਰਤਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਹਥਲੀ ਖੋਜ ਤੋਂ ਪੂਰਵਲੇ 88 ਸ਼ੋਧ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਨਵਖੋਜੀਆਂ ਲਈ ਮੁੱਲਵਾਨ ਹੈ। ਸੱਤਵੇਂ ਕਾਂਡ ਵਿਚ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾਈ ਪਰਿਪੇਖ ਡੂੰਘੀ ਨੀਝ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਤੁਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਉਪਰੰਤ ਖੋਜਕਰਤਾ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਗੋਚਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸਰੋਕਾਰਾਂ 'ਤੇ ਅੱਗੇ ਚਲ ਕੇ ਵਿਚਾਰਧੀਨ ਕਹਾਣੀਕਾਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ 'ਤੇ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿਚ ਫੋਕਸੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਦਲਿਤ ਸਰੋਕਾਰ, ਨਾਰੀ ਸਰੋਕਾਰ, ਕਿਸਾਨੀ ਸਰੋਕਾਰ, ਪਰਵਾਸੀ ਸਰੋਕਾਰ ਆਦਿ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਪਛਾਣਦਿਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਹਾਣੀਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅਧਿਐਨ ਵਸਤੂ ਵਜੋਂ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ : ਸੁਖਜੀਤ, ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਸਰੂਪ ਸਿਆਲਵੀ, ਨਿਰਮਲ ਜਸਵਾਲ ਅਤੇ ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸੇਖਾ। ਇਸ ਖੋਜ ਕਾਰਜ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਹਾਣੀਕਾਰਾਂ ਦੇ ਕਥਾ-ਸੰਗ੍ਰਹਿਆਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਇਕੱਲੀਆਂ ਇਕੱਲੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਚੁਣ ਕੇ ਬੜਾ ਗਿਆਨਵਾਨ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਸੁਖਜੀਤ ਪਾਤਰਾਂ ਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਭਾਵੁਕ ਜਜ਼ਬਾਤਾਂ ਦਾ ਚਿਤੇਰਾ ਹੈ। ਉੱਤਮ ਪੁਰਖੀ ਜੁਗਤ ਨੂੰ ਬੜੀ ਸੂਖ਼ਮਤਾ ਨਾਲ ਵਰਤਦਾ ਹੈ। ਅਣਕਹੀ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਬੜਾ ਕੁਝ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ 'ਤੇ ਛੱਡ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਤਿਆਗਦਾ ਹੋਇਆ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੀ ਮੂਹਰਲੀ ਕਤਾਰ ਵਿਚ ਜਾ ਖੜ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਤਲਵਿੰਦਰ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੈ। ਉਹ ਸੁਹਿਰਦ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਪੱਖੀ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਕਥਾ ਦਾ ਵਿਲੱਖਣ ਹਸਤਾਖ਼ਰ ਹੋ ਨਿਬੜਿਆ ਹੈ। ਸਰੂਪ ਸਿਆਲਵੀ ਦਾ ਦਲਿਤ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਚਿਤਰਨ ਵਿਚ ਗੌਲਣਯੋਗ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਮਨੁੱਖੀ ਅਸਤਿਤਵ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਵਿਚ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਨਿਰਮਲ ਜਸਵਾਲ ਵਿਲੱਖਣ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਰਾਹੀਂ ਇਕ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਅਤੇ ਸਵੈਨਿਰਭਰ ਔਰਤ ਦੀ ਸੰਵੇਦਨਾ ਨੂੰ ਪੋਸਟ-ਮਾਰਟਮ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਤੁਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਿੱਧ-ਹਸਤ ਹੈ। ਪਰ ਔਰਤ ਦੇ ਰੋਣੇ ਨਹੀਂ ਰੋਂਦੀ। ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸੇਖਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਰੋਕਾਰ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਮਸਲਾ ਹੈ।
ਡਾ. ਬਲਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਇਹ ਖੋਜ ਕਾਰਜ ਉਪਾਧੀ-ਸਾਪੇਖ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਸੰਕੇਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਫੁਟ-ਨੋਟਾਂ ਅਤੇ ਪੁਸਤਕ-ਸੂਚੀ ਤੋਂ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਜਾਪਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦਾ ਆਦਿ ਤੋਂ ਅੰਤ ਤੱਕ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਿਆਂ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖੋਜ ਕਰਤਾ ਦਾ ਨੈਰੇਟਾਲੋਜੀ (ਬਿਰਤਾਂਤ ਸ਼ਾਸਤਰ) 'ਤੇ ਅਬੂਰ ਹਾਸਲ ਹੈ। ਪੁਸਤਕ ਪੜ੍ਹਨਯੋਗ ਅਤੇ ਸੰਭਾਲਣਯੋਗ ਹੈ।
-ਡਾ. ਧਰਮ ਚੰਦ ਵਾਤਿਸ਼
ਈਮੇਲ : vatish.dharamchand@gmail.com
ਲੋਕ ਨਾਇਕ ਭਾਈ ਮਹਾਰਾਜ ਸਿੰਘ ਜੀ
ਲੇਖਕ : ਰਾਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜਾਲੀ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ : ਰਵੀ ਸਾਹਿਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ
ਮੁੱਲ : 325 ਰੁਪਏ, ਸਫ਼ੇ : 198
ਸੰਪਰਕ :
ਰਾਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੌਲੀ (ਜੋ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਰਾਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜਾਲੀ ਲਿਖਦੇ ਹਨ) ਵਿਰਜੀਨੀਆ, ਯੂ.ਐੱਸ.ਏ. ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਧਾਵਾਂ ਵਿਚ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ (10), ਗ਼ਜ਼ਲ ਸੰਗ੍ਰਹਿ (7), ਗ਼ਜ਼ਲ ਤੇ ਗੀਤ ਸੰਗ੍ਰਹਿ (1), ਗੀਤ ਸੰਗ੍ਰਹਿ (1), ਕਤਾਅਤ (1), ਲੇਖ ਸੰਗ੍ਰਹਿ (1), ਸਫ਼ਰਨਾਮਾ (3), ਸਵੈਜੀਵਨੀ (1) ਦੀ ਰਚਨਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਵੀ ਦੋ ਪੁਸਤਕਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ। ਅਜੇ ਦੋ ਹੋਰ ਪੁਸਤਕਾਂ ਛਪਾਈ ਅਧੀਨ ਹਨ।
ਸਿੱਖ ਪੰਥ ਨੂੰ ਇਹ ਸਿਹਰਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਸਮੀਖਿਆ ਅਧੀਨ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਇਕ ਭੁੱਲੇ-ਵਿੱਸਰੇ ਮਹਾਨ ਨਾਇਕ ਭਾਈ ਮਹਾਰਾਜ ਸਿੰਘ ਦੇ ਜੀਵਨ, ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਅਤੇ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਮੁੱਲਾਂਕਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸ. ਜੌਲੀ ਨੇ 7 ਕਾਂਡਾਂ ਵਿਚ ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ ਉਲੀਕਦਿਆਂ ਵਾਪਰੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿਚ ਭਾਈ ਮਹਾਰਾਜ ਸਿੰਘ ਦੇ ਜੀਵਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਬਚਪਨ ਦੇ ਨਾਂ ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਣ ਪਿੱਛੋਂ ਭਗਵਾਨ ਸਿੰਘ ਬਣੇ ਤੇ ਬਾਬਾ ਬੀਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਡੇਰੇ ਵਿਚ ਹਰ ਆਏ ਗਏ ਨੂੰ 'ਮਹਾਰਾਜ' ਕਹਿਣ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 'ਭਾਈ ਮਹਾਰਾਜ ਸਿੰਘ' ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵਿਦਰੋਹ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ (1847 ਵਿਚ) ਝੰਡਾ ਬੁਲੰਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਭਾਈ ਮਹਾਰਾਜ ਸਿੰਘ ਹੀ ਸਨ। ਆਪਣੀ ਹਕੂਮਤ ਲਈ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਸਮਝਦਿਆਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 1849 ਵਿਚ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰਕੇ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਜਲਾਵਤਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਉੱਥੇ ਹੀ ਅਣਮਨੁੱਖੀ ਤਸੀਹੇ ਸਹਿੰਦਿਆਂ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ 5 ਜੁਲਾਈ 1856 ਨੂੰ ਦਮ ਤੋੜ ਗਏ। ਹੁਣ ਉੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਸਥਾਪਤ ਹੈ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ 150ਵੀਂ ਬਰਸੀ ਤੇ ਯਾਦਗਾਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਲਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਸ. ਜੌਲੀ ਨੇ ਇਸ ਮਹਾਂਨਾਇਕ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਬੜੀ ਮਿਹਨਤ ਤੇ ਖੋਜ ਪਿੱਛੋਂ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਕੇ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਪੁੰਨ ਦਾ ਕਾਰਜ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜੋ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ, ਖੋਜੀਆਂ ਤੇ ਜਗਿਆਸੂਆਂ ਲਈ ਪਥ-ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਕ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗੀ, ਅਜਿਹਾ ਮੇਰਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ!
-ਪ੍ਰੋ. ਨਵ ਸੰਗੀਤ ਸਿੰਘ
ਮੋਬਾਈਲ : 94176-92015
c c c
ਹਾਰਿ ਗਏ ਸਿ ਠਗਣ ਵਾਲਿਆ
ਲੇਖਕ : ਨਗੀਨਾ ਸਿੰਘ ਬਲੱਗਣ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ : ਅਲਖ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, ਜਲੰਧਰ
ਮੁੱਲ : 100 ਰੁਪਏ, ਸਫ਼ੇ : 99
ਸੰਪਰਕ : 62834-69799
ਲੇਖਾਂ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ਿੰਗਾਰੀ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਸਾਰਥਕ ਅਤੇ ਰੂਹਾਨੀ ਜੀਵਨ ਜਾਚ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਇਤਿਹਾਸਕ, ਸਮਾਜਿਕ, ਸਦਾਚਾਰਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਸਾਡੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਆਈ ਹੋਈ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ। ਠੱਗ ਬਿਰਤੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪਾਜ ਖੋਲ੍ਹੇ ਗਏ ਹਨ। ਉੱਚਾ-ਸੁੱਚਾ ਜੀਵਨ ਜਿਊਣ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਰਸੇ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਯਤਨ ਹੈ। ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਹੂਕਾਂ ਰਾਹੀਂ ਬਿਰਤਾਂਤ ਸਿਰਜੇ ਗਏ ਹਨ। ਆਪਣੀ ਲਗਨ, ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਰੱਬੀ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ ਲੇਖਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਚਾਨਣ ਦੇ ਫੁੱਲ ਖਿੜਾਏ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲੋਅ ਵੰਡੀ ਹੈ। ਕਿਤੇ-ਕਿਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਦੀ ਸਜਾਵਟ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ :-
ਅੰਦਰੋਂ ਮੈਂ ਫੁੱਲ ਮੰਗਿਆ,
ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਇੰਝ ਆ ਗਿਆ।
ਕੰਡਿਆਂ ਦਾ ਬੁੱਕ ਭਰ ਕੇ, ਮੇਰੀ ਝੋਲੀ ਵਿਚ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕੌਣ ਪਾ ਗਿਆ।
-ਕਿਸੇ ਰੁੱਤੇ ਇਹ ਚਾਨਣ ਦਾ ਫੁੱਲ ਮੋਇਆ ਹੈ
ਕੰਡਿਆਂ ਦੇ ਗਲ਼ ਲੱਗ ਕੇ ਮੌਸਮ ਰੋਇਆ ਹੈ।
-ਨਗੀਨਿਆ ਤੂੰ ਬਣ ਜਾ ਪੰਛੀ,
ਆਤਮਾ ਦਾ ਸੁਖ ਪਾਣਾ
ਜਿਸ ਰੁੱਖ ਹੇਠਾਂ ਬੈਠਾ ਨਾਨਕ,
ਉਸ ਉੱਪਰ ਕਰੀਂ ਟਿਕਾਣਾ।
-ਦਿਲਾਂ ਦਾ ਵਿਛੋੜਾ
ਹੁਣ ਸਹਿਣ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ
ਸਾਵਣ ਆਏ ਫਿਰ
ਕਿਉਂ ਸਾਵਣ ਸਤਾਏ।
ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿਚ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਨੁਸਾਰ ਜੀਵਨ ਜਿਊਣ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਝੂਠ, ਕਪਟ, ਪਖੰਡ ਅਤੇ ਬਨਾਉਟੀ ਜੀਵਨ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿਚ ਸਾਦਗੀ ਅਤੇ ਰਵਾਨੀ ਹੈ। ਨਿੱਕੇ-ਨਿੱਕੇ ਵਾਕਾਂ ਰਾਹੀਂ ਵੱਡੀਆਂ ਸਚਾਈਆਂ ਬਿਆਨ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਸਾਡੀ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਚਿੰਤਨ ਨੂੰ ਟੁੰਬਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਭਰਪੂਰ ਸੁਆਗਤ ਹੈ।
-ਡਾ. ਸਰਬਜੀਤ ਕੌਰ ਸੰਧਾਵਾਲੀਆ
ਬਾਗ਼ੀ ਹੋਈ ਪੌਣ
ਲੇਖਕ : ਮਹਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ : ਪੀਪਲਜ਼ ਫੋਰਮ (ਰਜਿ:), ਬਰਗਾੜੀ, ਫਰੀਦਕੋਟ
ਮੁੱਲ 250 ਰੁਪਏ, ਸਫੇ 288
ਸੰਪਰਕ : 98729-89313
'ਬਾਗੀ ਹੋਈ ਪੌਣ' ਨਾਵਲ ਮਹਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ ਦਾ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੁੱਲ 47 ਕਾਂਡਾਂ ਵਿਚ ਤਕਸੀਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮਹਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ ਇੰਗਲੈਂਡ ਨਿਵਾਸੀ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਅਨੇਕਾਂ ਨਾਵਲ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਝੋਲੀ ਪਾਏ ਹਨ। 'ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਮੋਹ' ਨਾਵਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਾਵਲਕਾਰੀ ਦਾ ਅਧਾਰ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਮਹਿੰਦਰਪਾਲ ਦੇ ਸਾਰੇ ਨਾਵਲਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਬਹੁਪਰਤੀ, ਬਹੁਵਿਧਾਵੀ ਵਿਸ਼ੇ ਲਏ ਗਏ ਹਨ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੇ ਸਾਹਿਤ ਧਾਲੀਵਾਲ ਲਈ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਅੰਤਰ ਸੰਬੰਧਿਤ ਮਾਨਵੀ ਵਰਤਾਰੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਉਹ ਬੜੀ ਰੀਝ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਅਨੁਭਵ ਨੂੰ ਆਧਾਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਹੱਥਲਾ ਨਾਵਲ ਇਤਿਹਾਸਕ ਨਾਵਲ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਬਾਬਾ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ ਦੇ ਕਾਲ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਰਾਜਕਾਲ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਸਮੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਨਾਵਲ 'ਸੋਫੀਆ' ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਦੇ ਆਖਰੀ ਬੇਟੇ ਵਾਰਸ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਦੁਸ਼ਵਾਰੀਆਂ ਦਾ ਬਿਰਤਾਂਤ ਸਿਰਜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਵਲ ਵਿਚ ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਹਾਲਾਤ ਦੇ ਯਥਾਰਥ ਨੂੰ ਚਿੱਤਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਮੁੱਚੇ ਨਾਵਲ ਵਿਚ ਮੈਟਕਾਫ ਦੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨਾਲ ਮਿਲਣੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਬਾਖੂਬੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ:
'ਮੈਂ ਮਹਾਰਾਜੇ ਨੂੰ ਕਸੂਰ ਵਿਚ ਮਿਲਣ ਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ'। ਮੈਟਕਾਫ ਨੇ ਆਪਣੀ ਚਾਲ ਚੱਲੀ।
'ਜ਼ਰੂਰ ਆਓ। ਮਹਾਰਾਜ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਖੁਸ਼ ਹੋਣਗੇ'। ਅਜੀਜ਼ੂਦੀਨ ਨੇ ਮਿੱਠੀ ਭਾਸ਼ਾ 'ਚ ਕਿਹਾ। ਕਸੂਰ ਵਿਚ ਮੈਟਕਾਫ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਮੈਟਕਾਫ ਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਚੰਗੀ ਨਾ ਲੱਗੀ, ਪਰ ਮਹਾਰਾਜੇ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਉਸ 'ਤੇ ਚੰਗਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ।'
'ਬਾਗ਼ੀ ਹੋਈ ਪੌਣ' ਨਾਵਲ ਵਿਚ ਨਾਵਲਕਾਰ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਬਿਰਤਾਂਤ ਦੀ ਤਰਜ਼ਮਾਨੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਇਤਿਹਾਸਕ ਨਾਵਲ ਲਿਖਣ ਲਈ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਮੁਬਾਰਕਬਾਦ।
-ਡਾ. ਗੁਰਬਿੰਦਰ ਕੌਰ ਬਰਾੜ
ਮੋਬਾਈਲ : 098553-95161
ਸੋਚੋ ਤੇ ਅਮੀਰ ਬਣੋ
ਲੇਖਕ : ਨੈਪੋਲੀਅਨ ਹਿੱਲ
ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁ: ਅਨੂ ਸ਼ਰਮਾ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ : ਤਰਕਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, ਬਰਨਾਲਾ
ਮੁੱਲ : 250 ਰੁਪਏ, ਸਫ਼ੇ : 264
ਸੰਪਰਕ : 01679-233244
'ਸੋਚੋ ਤੇ ਅਮੀਰ ਬਣੋ' ਨੈਪੋਲੀਅਨ ਹਿੱਲ ਵਲੋਂ ਲਿਖੀ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੁਸਤਕ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ ਹੈ। ਇਹ ਅਨੁਵਾਦ ਅਨੂ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਇਸ ਸੁਚੱਜਤਾ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਠ ਕਰਦਿਆਂ ਇੰਜ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੌਖਿਕ ਪੁਸਤਕ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੋਵੇ। ਲੇਖਕ ਦੇ ਕਥਨ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦੇ ਹਰ ਅਧਿਆਇ ਵਿਚ ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਣ ਦਾ ਉਹ ਭੇਦ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਦੌਲਤਮੰਦ ਬਣਨ 'ਚ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੀਆਂ ਉਪਲਬੱਧੀਆਂ, ਸਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਕਮਾਈ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇਕ ਵਿਚਾਰ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਲਗਭਗ ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਕੋਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਵਲੋਂ 15 ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਰਥਾਤ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅਮਲੀ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਕਮਾਈ ਦਾ ਵਸੀਲਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਆਰੰਭ ਵਿਚਾਰ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਚਾਰ ਹੀ ਵਸਤੂ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਵਸਤੂ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਅਗਲਾ ਪੜਾਅ ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਅਮਲੀ ਰੂਪ ਦੇਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਹੈ। ਇੱਛਾ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਅਸੰਭਵ ਨੂੰ ਵੀ ਸੰਭਵ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੌੜੀ ਦਾ ਅਗਲਾ ਡੰਡਾ ਆਸਥਾ ਹੈ ਭਾਵ ਆਪਣੀ ਇੱਛਾ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਚਿਤਰ। ਮੰਜ਼ਿਲ 'ਤੇ ਪੁੱਜਣ ਦਾ ਰਸਤਾ ਲੱਭਣ ਵਿਚ ਆਾਸਥਾ ਅਤੇ ਆਤਮ ਸੁਝਾਅ ਅਹਿਮ ਹਨ। ਇਕਾਗਰ ਮਨ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖ ਕੇ ਸੋਚਿਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਅਨੁਭਵ ਜਾਂ ਵਿਚਾਰ ਅਮੀਰੀ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਚੌਥਾ ਕਦਮ ਹੈ। ਹਰ ਮੁਸ਼ਕਿਲ, ਹਰ ਅਸਫਲਤਾ, ਹਰ ਦੁੱਖ ਵਿਚ ਇਸ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਲਾਭ ਦਾ ਬੀਜ ਛੁਪਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਲਪਨਾ ਨੂੰ ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਆਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਨਸਾਨ ਜਿਸ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਉਸ ਦੀ ਰਚਨਾ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਲਪਨਾ ਤੋਂ ਅਗਲਾ ਕਦਮ ਇਸ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਵਸਥਿਤ ਯੋਜਨਾ ਉਲੀਕਣਾ ਹੈ। ਸੱਤਵਾਂ ਕਦਮ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਫ਼ੈਸਲੇ ਲੈਣ ਦੀ ਘਾਟ ਅਸਫਲਤਾ ਦਾ ਇਕ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਟਾਲਮਟੋਲ ਦੀ ਆਦਤ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਫ਼ੈਸਲੇ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਲਗਨ ਨਾਲ ਯਤਨ ਅਮੀਰੀ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਅੱਠਵਾਂ ਕਦਮ ਹੈ। ਅਗਲਾ ਕਦਮ ਪ੍ਰੇਰਕ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਉਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸੈਕਸ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਮੀਰੀ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਦਸਵਾਂ ਕਦਮਾਂ ਹੈ। ਅਵਚੇਤਨ ਦਿਮਾਗ ਜੋੜਨ ਵਾਲਾ ਸੂਤਰ ਅਮੀਰੀ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਗਿਆਰਵਾਂ ਕਦਮ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਯੋਜਨਾ ਅਤੇ ਦੌਲਤ ਦੀ ਧੜਕਦੀ ਪ੍ਰਬਲ ਇੱਛਾ ਹੀ ਦੌਲਤ ਕਮਾਉਣ ਦਾ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਾਧਨ ਹੈ। ਇਸ ਪਿੱਛੋਂ ਦਿਮਾਗ ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਬ੍ਰਾਡਕਾਸਟਿੰਗ ਅਤੇ ਰਿਸੀਵਿੰਗ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੈ, 12ਵਾਂ ਕਦਮ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਪੌੜੀ 'ਤੇ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਕਦੇ ਭੀੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਬੁੱਧੀਮਾਨੀ ਦੇ ਮੰਦਰ ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਲੇਖਕ ਵਲੋਂ ਅਮੀਰੀ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਤੇਰ੍ਹਵਾਂ ਕਦਮ ਆਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਡਰ ਨੂੰ ਅਗਲਾ ਕਦਮ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਛੇ ਕਿਸਮ ਦੇ ਡਰ ਲਿਖਦਾ ਹੈ, ਗ਼ਰੀਬੀ ਦਾ ਡਰ, ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਡਰ, ਬੁਰੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਡਰ, ਪਿਆਰ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਡਰ, ਬੁਢਾਪੇ ਦਾ ਡਰ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦਾ ਡਰ। ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿਚ ਲੇਖਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੋੜ੍ਹਤਾ ਕਰਦਿਆਂ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਸਫਲ ਹੋਏ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਵੀ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਪਾਠਕ ਦਿੱਤੇ ਸੁਝਾਵਾਂ ਨੂੰ ਐਵੇਂ ਕਲਪਨਾ ਨਾ ਸਮਝੇ। ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਸਫਲਤਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿਚ ਸਫਲਤਾ ਲਈ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦਾ ਪਾਠ ਸਹਾਈ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਵਿਅਕਤੀ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਿਹੜਾ ਅਮੀਰ ਨਾ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੋਵੇ।
-ਡਾ. ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਮੋਬਾਈਲ : 94170-87328
ਤੇ ਦਿਲ ਫਿਰ ਉਦਾਸ ਹੋ ਗਿਆ
ਲੇਖਕ : ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਛਿੰਦਾ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ : ਸ਼ਬਦ ਅਦਬ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, ਜਗਰਾਉਂ
ਮੁੱਲ : 200 ਰੁਪਏ, ਸਫ਼ੇ : 110
ਸੰਪਰਕ : 98721-93320
''ਤੇ ਦਿਲ ਫਿਰ ਉਦਾਸ ਹੋ ਗਿਆ'' ਕਹਾਣੀ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਛਿੰਦਾ ਦੀ ਪਲੇਠੀ ਪੁਸਤਕ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਨੇ ਇਕ ਜੀਵਨੀ ਅਤੇ 'ਇਕ 'ਹਵਾਲਾਤ' ਨਾਵਲ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਸਮੁੱਚੀ ਪੁਸਤਕ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ 14 ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਸਮਾਜਿਕ ਤਾਣੇੇ-ਬਾਣੇ ਨੂੰ ਹੀ ਉਭਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਦਾ ਘਾਣ ਹੁੰਦਾ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਹਾਣੀ 'ਸਾਲਕੁ ਮਿਤੁ ਨ ਰਹਿਓ ਕੋਈ' ਵਿਚ ਬੇਪਰਤੀਤੀ ਅਤੇ ਬੇਭਰੋਸਗੀ ਜਿਹੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਅਗਲੀ ਕਹਾਣੀ 'ਸਬੱਬੀ ਮੇਲਾ' ਵਿਚ ਇਕ ਗ਼ਰੀਬ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਕਥਾ ਹੈ। 'ਟਾਈਟਲ' ਕਹਾਣੀ 'ਤੇ ਦਿਲ ਫਿਰ ਉਦਾਸ ਹੋ ਗਿਆ' ਵਿਚ ਇਕ ਪ੍ਰੇਮ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ, ਪ੍ਰੇਮ ਸਫ਼ਲ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸਫ਼ਲ ਵੀ, ਪਰ ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਸਮਾਜਿਕ ਗ੍ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅਕਸਰ ਦੁਖਾਂਤਕ ਸਥਿਤੀ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿਚ ਹੀ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਦੁਸ਼ਵਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੇ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਪਾਤਰਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਦਾ ਯਥਾਰਥ ਸਿਰਜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਕਹਾਣੀਆਂ ਜਿਵੇਂ 'ਇਕ ਕੁੜੀ ਵਿਚਾਰੀ', 'ਜੱਟ ਤੇ ਜ਼ਮੀਨ', 'ਬਾਬੁਲ ਦਾ ਵਿਹੜਾ', 'ਭਾਂਬੜ', 'ਵੀਰ ਚੱਕਰ' ਵਿਚ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਨੇ ਬੁੱਧੀ ਅਤੇ ਸਮਝ ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਦੇ ਸੁਹਜ ਤੇ ਕੁਹਜ ਨੂੰ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਵੰਨ-ਸੁਵੰਨਤਾ ਨੂੰ ਸੂਖਮ ਤੇ ਕਲਾਮਈ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਧੀਆਂ ਵਰਤ ਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਮਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਉਭਾਰਿਆ ਹੈ। ਸਮੁੱਚੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਛਿੰਦੇ ਨੇ ਅਪਣੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿਚ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਗਲਪੀ ਯਥਾਰਥ ਸਿਰਜਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਪਿਆਰ ਸਾਂਝ ਅਤੇ ਅਪਣੱਤ ਵਰਗੀਆਂ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦਾ ਭੋਗ ਪੈ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਜਸਵਿੰਦਰ ਛਿੰਦਾ ਦੀ ਕੋਈ ਕਥਾ ਬੋਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਸਗੋਂ ਉਸ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼, ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸੂਝ ਅਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਬੋਲੀ-ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਅਖੌਤਾਂ ਅਤੇ ਮੁਹਾਵਰਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਕਹਾਣੀ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਨੂੰ ਸ਼ਿੰਗਾਰਿਆ ਹੈ। ਪੁਸਤਕ ਪੜ੍ਹਣਯੋਗ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਵਧਾਈ ਦਾ ਪਾਤਰ ਹੈ।
-ਡਾ. ਗੁਰਬਿੰਦਰ ਕੌਰ ਬਰਾੜ
ਮੋਬਾਈਲ : 098553-95161
ਜੀਵਨ ਸੰਘਰਸ਼
(ਸੰਤ ਸੁਰਿੰਦਰ ਦਾਸ ਜੀ ਕਠਾਰ)
ਲੇਖਕ : ਮਲਕੀਤ ਸਿੰਘ ਚੱਕੋਵਾਲ ਸ਼ੇਖਾਂ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ : ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਨੌਜਵਾਨ ਸਭਾ ਚੱਕੋਵਾਲ ਸ਼ੇਖਾਂ, ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ
ਮੁੱਲ : 140 ਰੁਪਏ, ਸਫ਼ੇ : 116
ਲੇਖਕ ਨੇ ਸੰਤ ਸੁਰਿੰਦਰ ਦਾਸ ਕਠਾਰ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਬਾਰੇ ਪੁਸਤਕ ਰਚ ਕੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਨੇਕ ਕਾਰਜ ਕਰਨ ਦਾ ਬੀੜਾ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕਰਨੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਦੁਆਬੇ 'ਚ ਸੰਤ ਸਰਵਨ ਦਾਸ ਚੈਰੀਟੇਬਲ ਟਰੱਸਟ ਸੱਚਖੰਡ ਬੱਲਾਂ ਦਾ ਬੜਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਡੇਰਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਇਸ ਡੇਰੇ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਡੇਰੇ ਦੇ ਦੂਸਰੇ ਗੱਦੀਨਸ਼ੀਨ ਸੰਤ ਹਰੀ ਦਾਸ ਦੇ ਸੇਵਕ ਸੰਤ ਸੁਰਿੰਦਰ ਦਾਸ ਜੋ ਜਲੰਧਰ ਤੋਂ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਨੂੰ ਜਾਂਦਿਆਂ ਪਿੰਡ ਕਠਾਰ ਦੇ ਡੇਰੇ ਦੇ ਗੱਦੀਨਸ਼ੀਨ ਥਾਪੇ ਗਏ ਸਨ, ਜੋ ਕੋਰੋਨਾ ਕਾਲ 'ਚ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਸਦੀਵੀਂ ਵਿਛੋੜਾ ਦੇ ਗਏ ਸਨ। ਸੰਤਾਂ ਨੇ ਡੇਰੇ ਦੀ ਮਰਿਆਦਾ ਤੇ ਆਨ-ਬਾਨ-ਸ਼ਾਨ ਲਈ ਰੱਜ ਕੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਮਲਕੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਬੜੀ ਬੇਬਾਕੀ ਨਾਲ ਪੁਸਤਕ 'ਚ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਨੇ ਸੀਰ ਗੋਵਰਧਨਪੁਰ ਕਾਂਸੀ ਬਨਾਰਸ ਵਿਖੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਵਲੋਂ ਵਿੱਢੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਬਾਰੇ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਯਾਦਗਾਰੀ ਗੇਟ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ 'ਚ ਜੋ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਆਈਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ। ਪੁਸਤਕ ਦੇ ਪੰਨਾ ਨੰ: 44, 48 ਤੇ 49 ਤੇ ਕੁਝ ਸ਼ਰਾਰਤੀ ਤੇ ਗ਼ਲਤ ਅਨਸਰਾਂ ਬਾਰੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਲੇਖਕ ਨੇ ਪੰਨਾ ਨੰ: 64 ਉੱਪਰ ਤਾਂ ਇਹ ਵੀ ਲਿਖ ਦਿੱਤਾ ਕਿ 'ਸੰਤ ਨਰਿੰਜਨ ਦਾਸ ਜੀ ਬੱਲਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਇਰਦ-ਗਿਰਦ ਬੇਕਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਇਕੱਠੀ ਕਰ ਰੱਖੀ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਦਾ ਸੰਤ ਸੁਰਿੰਦਰ ਦਾਸ ਕਠਾਰ ਵਾਲੇ ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਬਾਰੇ ਲਿਖਣਾ ਬਹੁਤ ਚੰਗੀ ਤੇ ਕਾਬਿਲੇ ਤਾਰੀਫ਼ ਗੱਲ ਹੈ। ਪਰ ਡੇਰੇ ਬੱਲਾਂ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਡੇਰੇ ਦੀਆਂ ਉਣਤਾਈਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਉਘਾੜਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਵਾਦ-ਵਿਵਾਦ ਦੇ ਝਮੇਲਿਆਂ 'ਚ ਉਲਝ ਕੇ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਨੇ ਪੰਨਾ ਨੰ: 107 ਤੋਂ 109 ਤੱਕ ਡਾਕਟਰ ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਡਕਰ ਵਲੋਂ ਦਲਿਤ ਸਮਾਜ ਲਈ ਪਾਏ ਵਡਮੁੱਲੇ ਯੋਗਦਾਨ ਬਾਰੇ ਵੀ ਬਾਖ਼ੂਬੀ ਚਾਨਣਾ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਅੱਗੇ ਤੋਂ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਲੇਖਕ ਤੋਂ ਹੋਰ ਵੀ ਵਡਮੁੱਲੇ ਤੇ ਉਸਾਰੂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਛੋਹਣ ਦੀ ਆਸ ਹੈ ਜੋ ਪਾਠਕਾਂ ਲਈ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹੋਣ ਦਾ ਰੁਤਬਾ ਰੱਖਣ।
-ਡੀ. ਆਰ. ਬੰਦਨਾ
ਮੋਬਾਈਲ : 94173-89003
ਪ੍ਰੋ. ਮੇਵਾ ਸਿੰਘ ਤੁੰਗ ਦੀਆਂ ਸਮੂਹ ਕਹਾਣੀਆਂ
(ਸੰਪਾਦਿਤ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ)
ਸੰਪਾਦਕ : ਡਾ. ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਬੱਧਨ ਅਤੇ ਡਾ. ਰੀਨਾ ਕੁਮਾਰੀ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ : ਲਕਸ਼ਯ ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ, ਦਿੱਲੀ
ਮੁੱਲ : 350 ਰੁਪਏ, ਸਫ਼ੇ : 187
ਸੰਪਰਕ : 099588-31357
ਪ੍ਰਬੁੱਧ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਅਤੇ ਸੰਪਾਦਕ ਡਾ. ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਬੱਧਨ ਅਤੇ ਡਾ. ਰੀਨਾ ਕੁਮਾਰੀ ਵਲੋਂ ਸੰਪਾਦਿਤ ਪੁਸਤਕ ਪ੍ਰੋ. ਮੇਵਾ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਸਮੂਹ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਕਲਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ 'ਸੰਘਰਸ਼' (14 ਕਹਾਣੀਆਂ), ਦੂਸਰਾ 'ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ' (17 ਕਹਾਣੀਆਂ) ਅਤੇ ਤੀਸਰਾ ਹੈ 'ਜਾਨਵਰ ਤੇ ਬੰਦੇ' (12 ਕਹਾਣੀਆਂ) ਦਰਜ ਹਨ। ਸੰਪਾਦਕ ਮੁਤਾਬਿਕ, 'ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੁੱਚੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਪੁਨਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਹੋਣਾ ਇਹ ਸਾਬਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਵਚਿੱਤਰ, ਹਾਲਾਤ-ਹਾਜ਼ਰਾ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬਤ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਵੱਖਰਾ 'ਕੁਝ' ਵੀ ਹੈ। 'ਪ੍ਰੋ. ਤੁੰਗ ਨੇ ਚੇਤਨਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਦੀ ਵਿਧੀ ਨਾਲ ਆਪਣੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਯਥਾਰਥ ਨੂੰ ਗਤੀਮਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕਹਾਣੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਹੋਵੇ, ਕਸ਼ਮਕਸ਼ ਹੋਵੇ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਜੇ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਹੈ ਹੋਵੇ, ਮਿੱਟੀ ਤੇ ਮਾਖਿਉਂ ਹੋਵੇ, ਘੁੰਡੀ, ਹਸਰਤ ਹੋਈ ਨਾ ਪੂਰੀ ਆਦਿ ਇਹ ਸਭ ਆਪਣੇ ਵਿਚ ਅਧੂਰੇ ਤੋਂ ਪੂਰਨ ਹੋਣ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਪਾਤਰ ਵੀ ਇਸ ਅਧੂਰੇਪਨ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਹਾਣੀਆਂ ਇਸ ਸਵਾਲ ਦੇ ਇਰਦ-ਗਿਰਦ ਘੁੰਮਦੀਆਂ ਹਨ, 'ਕਿਉਂ ਹੈ? ਤੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹੈ?' ਲੇਖਕ ਦੀ ਇਹ ਮੂਲ ਭਾਵਨਾ ਹੀ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਕਹਾਣੀ ਸਿਰਜਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਘਟਨਾ ਮਾਤਰ ਘਟਨਾ ਨਾ ਰਹਿ ਕੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਪਾਰ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀਵਾਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਲੇਖਕ ਦਾ ਸਵੈ-ਹੰਢਾਏ ਅਨੁਭਵ, ਯਥਾਰਥ ਦੀ ਡੂੰਘੀ ਸਮਝ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧਾਭਾਸ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚੀਰਫਾੜ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਉਪਜ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਸੁਚੇਤ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸਮਾਜਿਕ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਦੇ ਮੂਲ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਉਸ ਦੀ ਥਾਹ ਪਾ ਲੈਣੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਮਾਜਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਵਿਸੰਗਤੀਆਂ, ਵਿਦਰੂਪਤਾਵਾਂ, ਵਿਡੰਬਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕੌਣ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ? ਯਾਨੀ ਜੜ੍ਹ ਕਿੱਥੇ ਹੈ। ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਪਾਤਰ ਸਾਡੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਲੋਕ ਹਨ। ਜੋ ਪਿੱਠਭੂਮੀ ਵਿਚ ਚਲ ਰਹੇ ਵਰਤਾਰੇ ਤੋਂ ਅਨਜਾਣ ਹਨ ਤੇ ਇਕ ਆਦ੍ਰਿਸ਼ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਦੀ ਕਠਪੁਤਲੀ ਬਣ ਕੇ ਇਹ ਜੂਨ ਹੰਢਾਈ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਧੂਰੇ ਤੇ ਪੂਰਨ ਵਿਚਾਲੇ ਟੱਕਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਕਥਾਨਕਾਂ ਵਿਚ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਹੋ ਪ੍ਰੋ. ਮੇਵਾ ਸਿੰਘ ਤੁੰਗ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਮੂਲ ਸੁਰ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਹਰ ਕਹਾਣੀ ਵਿਚ ਇਸੇ ਸੁਰ ਤੇ ਕਲਮੀ ਪਹਿਰਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਨਿਸਚਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰਨ ਉਪਰੰਤ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਮੌਜੂਦਾ ਲਿਖੀ ਜਾ ਰਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਹਾਣੀ ਚਾਲੀ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਲਿਖੀ ਜਾ ਰਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਹਾਣੀ ਦੀ ਤਕਨੀਕ, ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਪ੍ਰੀਪੇਖ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਸ਼ੈਲੀ ਬਾਰੇ ਜਾਣਨ, ਸਮਝਣ ਤੇ ਵਿਚਾਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਮਿਲੇਗਾ।
-ਡਾ. ਧਰਮਪਾਲ ਸਾਹਿਲ
ਮੋਬਾਈਲ : 98761-56964
ਵਸਲ ਦੇ ਕੰਢੇ
ਲੇਖਿਕਾ : ਦਨਿੰਦਰ ਕੌਰ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ : ਸਪਤਰਿਸ਼ੀ ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ
ਮੁੱਲ : 200 ਰੁਪਏ, ਸਫ਼ੇ : 128
ਸੰਪਰਕ : 95920-40509
ਸ਼ਾਇਰਾ ਦਨਿੰਦਰ ਕੌਰ ਆਪਣੀ ਕਾਵਿ-ਕਿਤਾਬ 'ਵਸਲ ਦੇ ਕੰਢੇ' ਰਾਹੀਂ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਬੁੱਲਿਆਂ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਦੇ ਦਰ ਦਰਵਾਜ਼ੇ 'ਤੇ ਦਸਤਕ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇਸ ਕਾਵਿ-ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਕਾਵਿ-ਪ੍ਰਵਚਨ ਵਿਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਦੀ ਤੰਦ ਸੂਤਰ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਨਾਂਅ 'ਵਸਲ ਦੇ ਕੰਢੇ' ਤੋਂ ਸਾਡੇ ਹੱਥ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵਸਲ ਦਾ ਕੰਢਾ ਉਹ ਕੰਢਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਾਨਵ ਦੀ ਖਾਤਰ ਝਨਾਂ ਨੂੰ ਵੰਗਾਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜੰਡ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਤਰਕਸ਼ ਦੇ ਤੀਰਾਂ ਨੂੰ ਹੋਣੀ ਹੰਢਾਉਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਪੱਥਰਾਂ 'ਚੋਂ ਨਹਿਰ ਵਹਾਉਣ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਮੱਥੇ 'ਚ ਤੇਸਾ ਮਾਰ ਕੇ ਮਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਮਿਸਰ ਦੇ ਬਜ਼ਾਰ 'ਚ ਯੂਸਫ਼ ਵਰਗਿਆਂ ਨੂੰ ਸੂਤ ਦੀ ਅੱਟੀ ਦੇ ਮੁੱਲ ਬਰਾਬਰ ਵਿਕਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਮਹਿੰਦੀ ਰੰਗੇ ਮਲੂਕ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਤਪਦੇ ਥਲਾਂ 'ਚ ਸੜਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਰਾ ਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਦੇ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ੇਡਜ਼ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਸ਼ਾਇਰਾ ਬੌਧਿਕ ਤੇ ਤਾਰਕਿਕ ਕਾਵਿ-ਚਿੰਤਨ ਨਾਲ ਦਸਤਪੰਜਾ ਲੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸ਼ੇਡ ਉਸ ਦੀ ਤਰੰਗਤੀ ਮੁਹੱਬਤ ਦਾ ਸ਼ੇਡ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਸ਼ਾਇਰਾ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹ ਇਕ ਜਵਾਨ ਹੋ ਰਹੀ ਬੱਚੀ ਦੀ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਵਲੋਂ ਜਵਾਨ ਹੋਣ 'ਤੇ ਫ਼ਿਕਰਮੰਦੀ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਪਿਉਂਦ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਉਹ ਆਪਣੀ ਜਵਾਨ ਹੋ ਰਹੀ ਬੱਚੀ 'ਤੇ ਵੀ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਮੁਹੱਬਤ ਇਕ ਆਦਿ ਜੁਗਾਦੀ ਜਜ਼ਬਾ ਹੈ ਤੇ ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਰੱਬ ਨੇ ਮਾਈ ਹਵਾ ਤੇ ਬਾਬਾ ਆਦਮ ਨੂੰ ਵਰਜਿਤ ਫ਼ਲ ਚੱਖਣ ਤੇ ਸਜ਼ਾ ਲਈ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਪਟਕਾ ਮਾਰਿਆ ਤੇ ਸਮਕਾਲੀ ਔਰਤ ਵੀ ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਅਉਧ ਹੰਢਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹ ਅਕਸਰ ਪਿਤਰੀ ਸੱਤਾ ਦੇ ਦਮਨਕਾਰੀ ਸ਼ੰਕਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਘਿਰੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਇਕ ਪਿੰਜਰੇ ਵਿਚ ਬੰਦ ਬੁਲਬੁਲ ਵਾਂਗ ਪਿੰਜਰਾ ਤੋੜ
