18-12-2025

 ਆਓ, ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਬਚਾਈਏ

ਕੁਦਰਤ ਰੱਬ ਦੀ ਉਹ ਨੇਮਤ ਹੈ ਜੋ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸੁੰਦਰਤਾ ਤੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸੁਕੂਨ ਬਖ਼ਸ਼ਦੀ ਹੈ। ਸਵੇਰ ਦਾ ਸੂਰਜ, ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਚਹਿਕ, ਹਵਾ ਦਾ ਹੌਲਾ ਸੁਰ ਅਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਮਹਿਕ ਇਹ ਸਭ ਮਿਲ ਕੇ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਥਕਾਵਟ ਮਿਟਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਆਸਮਾਨ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲਤਾ, ਨਦੀਆ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਪਹਾੜਾਂ ਦੀ ਮਹਾਨਤਾ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਉਹ ਅਦਭੁਤ ਚਮਤਕਾਰ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਨੁੱਖ ਕਦੇ ਕਲਪਣਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਪਰ ਅੱਜ ਮਨੁੱਖੀ ਲਾਲਚ ਨੇ ਇਸ ਨੇਮਤ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰੇ 'ਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜੰਗਲ ਘੱਟ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਾਣੀ ਸੁੱਕ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਡਾ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਲੋੜ ਹੈ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕ ਹੋਣ ਦੀ ਤਾਂ ਜੋ ਦਰੱਖਤ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਬੱਚ ਸਕਣ ਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਘਟ ਸਕੇ। ਕੁਦਰਤ ਸਾਡੀ ਸਭ ਤੋਂ ਕੀਮਤੀ ਦੌਲਤ ਹੈ, ਇਸ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰਨਾ ਸਾਡਾ ਅਸਲ ਫ਼ਰਜ਼ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਵੀ ਹੈ।

-ਪਲਕਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਬੇਦੀ
ਜਲੰਧਰ

ਵਿਹਲੇ ਪਲਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ

ਕਈ ਵਾਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਦੌੜ-ਭੱਜ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਭੁਲਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਭਾਉਣ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ, ਦਿਲ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਕਦੇ ਵਿਹਲੇ ਹੋ ਕੇ ਵੀ ਮਿਲੋ ਇਹ ਵਾਕ ਸਾਡੀ ਉਹ ਤੜਫ਼ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਪਿਆਰੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਅੱਜ ਹਰ ਕੋਈ ਕੰਮ, ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਵਿਚ ਇੰਨਾ ਉਲਝਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਮਿਲਣ ਮਿਲਾਉਣਾ ਵੀ ਇਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਾਂਗ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਅਸਲ ਮਿਲਾਪ ਉਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਬਿਨਾਂ ਸਮਾਂ ਬਣਾਏ, ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ, ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੱਤ ਕਰਕੇ ਮਿਲਣ ਆ ਜਾਵੇ। ਇਹ ਵਿਹਲੇ ਪਲ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿਚ ਗਰਮਾਹਟ ਭਰ ਕੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿਚ ਯਕੀਨ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਰੁੱਖੇਪਣ ਨੂੰ ਮਿੱਠਾਸ ਵਿਚ ਬਦਲ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਰੋਕੋ, ਦਿਲ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਆਪਣੇ ਨੂੰ ਵਿਹਲਾ ਸਮਾਂ ਦੇ ਕੇ ਮਿਲੋ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹੀ ਪਲ ਕੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਯਾਦਾਂ ਵਾਂਗ ਸਭ ਤੋਂ ਸੋਹਣੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ।

-ਮੰਜੂ ਰਾਇਕਾ
ਭਿੰਡਰਾਂ (ਸੰਗਰੂਰ)

ਵਿਆਹਾਂ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰੰਗ ਢੰਗ

ਪੰਜਾਬ ਪੰਨੇ ਉਪਰ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਸਮਾਗਮਾਂ 'ਚ ਜੁੜੇ ਨਵੀਆਂ ਰੁਝਾਨਾਂ ਨੇ ਖਰਚੇ ਵਧਾਏ ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਪਟਿਆਲਾ ਤੋਂ ਗੁਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਔਲਖ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਪੜ੍ਹਨ ਨੂੰ ਮਿਲੀ। ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨੇ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਰੁਝਾਨ ਹੈ।
20-25 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਵਿਆਹ ਵਿਚ ਬਹੁਤੇ ਖ਼ਰਚ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਵਿਆਹ ਵਾਲੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਬਰਾਤ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਸਨ।
ਵਿਆਹ ਅਕਸਰ ਧਰਮਸ਼ਲਾਵਾਂ ਜਾਂ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਾਂਝ ਨਾਲ ਚਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ਪਰ ਵਖ਼ਤ ਦੇ ਬਦਲਣ ਨਾਲ ਹੁਣ ਹਾਲਾਤ ਬਦਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਆਹਾਂ ਵਿਚ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਆਹਾਂ ਵਰਗੇ ਰੰਗ ਚੜ੍ਹਨ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਆਹਾਂ ਦਾ ਖਰਚਾ ਬਹੁਤ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਜਿੰਨੇ ਖਰਚੇ ਵਿਚ ਵਿਆਹ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਹੁਣ ਓਨਾ ਖਰਚਾ ਕੇਵਲ ਵੇਟਰਾਂ ਦਾ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫ਼ਰ ਅਤੇ ਸਾਜ ਸਜਾਵਟ ਵਾਲੇ ਹੀ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਿੱਖਾਂ ਵਿਚ ਆਨੰਦ ਕਾਰਜ ਵਿਆਹ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਸਮ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਵਿਚ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਦਿਨ-ਬ-ਦਿਨ ਘਟ ਰਹੀ ਹੈ।

-ਮਾਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤਿਉਣਾ ਪੁਜਾਰੀਆਂ
ਬਠਿੰਡਾ।

ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਤੇ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਕਿਉਂ?

ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲੋਂ ਸ੍ਰੀ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ਦੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਕਦਮ ਆਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਵੱਡੇ ਵਿੱਤੀ ਬਜਟ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਜਦ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਚਾਰ ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਦੇ ਕਰਜ਼ੇ ਥੱਲ੍ਹੇ ਦੱਬਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ 'ਚ 900 ਦੇ ਕਰੀਬ ਭਾਵ ਅੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲਾਂ ਦੀਆਂ ਅਸਾਮੀਆਂ ਪਿਛਲੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਖਾਲੀ ਚਲੀਆਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜਦ ਕੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਾਡਰ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਖਾਲੀ ਅਸਾਮੀਆਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ 64 ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਲਜ 'ਚ ਸਿਰਫ਼ 120 ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਹੀ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਇੰਨਾ ਕਾਲਜਾਂ 'ਚ ਕਰੀਬ 2400 ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ 'ਚ ਅਸਾਮੀਆਂ ਖਾਲੀ ਹਨ ਤਾਂ ਨਵੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਖੋਲ੍ਹਣ ਤੇ ਨਾ ਹੀਪੰਜਾਬ 'ਚ ਨਵੀਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੋਈ ਫਾਇਦਾ ਹੋ ਸਕੇਗਾ।

-ਲੈਕਚਰਾਰ ਅਜੀਤ ਖੰਨਾ